در این مقاله می‌خواهیم به معرفی مهمترین مسابقات موتورسواری پرداخته تا پیش‌زمینه‌ای در جهت شناخت بهتر این ورزش هیجان‌انگیز باشد. مطمئناً این مقاله دید شمارا به موتور و ورزش موتورسواری تغییر می‌دهد. ورزشی که دران ثانیه‌ها، حفظ تعادل و مهارت موتورسوار نقش تعیین‌کننده دارند.
اگر وقت کافی برای مطالعه این مطلب ندارید میتوانید به پادکست صوتی آن گوش دهید:
انواع مسابقات موتورسواری:
- Trials championship
این مسابقات در محیط‌های بسته انجام می‌شود و به شکلی است که موتورسوار باید دران حرکات نمایشی و تعادلی را با موتورسیکلت خود انجام دهد و از موانع مختلف رد شود، بدون اینکه پایش را روی زمین بگذارد، هر بار که پایش با زمین برخورد کند یک امتیاز منفی به موتورسوار تعلق می‌گیرد.
این مسابقات به “رقص باله با موتور” هم شهرت دارد.
پیشرانهٔ موتورهای حاضر در این مسابقه 299 سی‌سی بوده که می‌تواند قدرتی حدود 45 اسب بخار را تولید کند.
- Speed way GP
یکی از پرطرفدارترین مسابقات خارج از کشور که در پیست‌های گلی اجرا می‌شود البته سرخوردن موتورها روی پیست هیجان مسابقه را هم چندین برابر می‌کند. قابل ذکر است که موتورهای این مسابقات تنها یک‌دنده دارند و ترمز ندارند و موتورسوار تنها با کمک پا و البته تجربهٔ سال‌ها تلاش سرعت موتور را کم می‌کنند.
- مسابقات موتور GP
قدمت این مسابقات به بیش از 65 سال می‌رسد و یکی از مسابقات پرطرفدار موتورسواری و ماشین‌سواری جهانی است.
موتورهایی که برای این مسابقات طراحی می‌شوند کاملاً تخصصی است و مناسب رانندگی در خیابان‌های عادی نیستند ضمن اینکه از لحاظ قیمتی نیز بسیار گران می‌باشند.
موتورهای این مسابقات دارای 4 سیلندر و حجمی بالغ بر 1000 سی‌سی می‌باشند و سرعتشان تا 350 کیلومتر در ساعت و قدرتشان تا 240 اسب بخار هم می‌رسد. طراحی لاستیکشان به شکلی است که قابلیت خم شدن تا زاویه 65 درجه را برایشان ایجاد می‌کند.
- مسابقات جهانی موتور کراس
در این مسابقات موتورسوارها 10 تا 25 بار در پیستی که دارای پستی‌وبلندی‌های فراوان است دور می‌زنند و این امر مستلزم استفاده از موتورهایی با طراحی ویژه است که باوجود پرش‌های متناوب و بلند کمترین ضربه را به موتورسوار وارد کند، به خاطر همین شاسی‌ها و سیستم تعلیق این موتورها به نحوه‌ای تقویت می‌شوند که بتوانند ضربه‌هایی تا 1 تن را هم تحمل نمایند.
مسابقات در این کلاس در پیست‌های مختلف و بر اساس حجم‌های 125،250،450 سی‌سی انجام می‌شود.
همچنین برخی از موتورسواران این کلاس در مسابقات پرش نمایشی از سکوهای پرشی هم شرکت می‌کنند که امتیازدهی در این مسابقات بر اساس نوع پرش و حرکات نمایشی از سکوهایی که گاهی ارتفاعشان تا 20 متر هم می‌رسد انجام می‌شود.
- رقابت‌های داکار
این مسابقات جزو مسابقات استقامتی به‌حساب می‌آیند که دران شرکت‌کنندگان باید مسافت پرفراز و نشیب 8500 کیلومتری را که از کشورهای مختلف افریقای جنوبی که شامل آرژانتین، بولیوی و شیلی عبور می‌کند را طی کنند.
در تمام موتورها کمک‌فنرها بسیار تقویت‌شده‌اند تا فشارهای مسیر را جذب کنند، همین‌طور حجم مخزن سوخت موتورها 3 برابر موتورهای کروز عادی است.
حجم پیشرانهٔ تمام موتورها بین 450 تا 600 سی‌سی بوده و اغلب دو سیلندر دارند.
و نکتهٔ مهم این است که علاوه بر مقاومت موتورها، موتورسواران نیز باید دارای مقاومت و آمادگی بالای بدنی باشند تا بتوانند کل مسیر مسابقه را دوام بیاورند و به اتمام برسانند.
معیار تعیین برنده از بین برندگانی که به خط پایان می‌رسند مجموع زمان بدی آن‌هاست.
- مسابقات سوپر بایک (Superbike racing)
این مسابقات در گروه مسابقات اسفالت قرار دارد و موتورهای شرکت‌کننده همگی تقویت‌شده و شخصی‌سازی‌شده‌اند.
موتورهای شرکت‌کننده دارای حجم‌های بین 800 تا 1200 سی‌سی، 4 زمانه و 2 سیلندر و یا 750 تا 1000 سی‌سی، 4 زمانه و 4 سیلندرمیباشند.
- مسابقات استقامتی (Endurance Racing)
این مسابقات جزو مسابقات جاده‌های اسفالت محسوب می‌شود. چیزی که در این مسابقات حائز اهمیت است استقامت موتور و موتورسوار و تجهیزات موتور است. قوانین این مسابقات به خاطر طولانی بودن مسیر (گاهی تا 1600km) اجازه شرکت چند موتورسوار را در یک گروه می‌دهد. تا در صورت نیاز موتورسوار خود را در مسیرهای مختلف تغییر دهند. در مسابقات مقصد تعیین‌شده‌ای مشخص می‌شود و هر چه موتورسوار در زمان کمتری به مقصد موردنظر برسد رکورد بهتری کسب می‌کند و در انتها با جمع‌بندی امتیازات به‌دست‌آمده گروه برنده مشخص می‌شود.
- مسابقات موتورسواری درگ (Drag racing)
اجرای این مسابقه به شکلی است که دران دو موتورسوار در ابتدای یک خط علامت‌گذاری شده می‌ایستند و با روشن شدن چراغی که مجوز شروع مسابقه را به آن‌ها می‌دهد مسابقه را شروع می‌کنند سرعت دو شرکت‌کننده و همین‌طور رد شدنشان از خط پایان مسابقه به‌وسیله حس‌گر اندازه‌گیری می‌شود و هر موتورسواری که اول از خط عبور کند به‌عنوان برنده محسوب می‌شود و زمانش به‌عنوان رکورد ثبت می‌شود.
پیست‌های این مسابقات به‌صورت آماده‌شده و گاهی از باند فرودگاه برای این مسابقات استفاده می‌شود.
در این مسابقات هم موتورهای عادی و هم موتورهای تقویت‌شده که از سوخت نیتروژن اکسید استفاده می‌کنند شرکت می‌کنند.
- مسابقات موتورسواری سرعت روی زمین (Land Speed Racing)
برجسته‌ترین رویداد این مدل از مسابقات، مسابقات بین‌المللی سرعت در شوره‌زار ایداهو در امریکا است. موتورسواران در هر سبک و انجین برابری سعی می‌کنند تا مسافت یکسانی را در سریع‌ترین زمان طی کنند و برنده همان کسی است که زمانش از سایرین کمتر باشد.
مسابقات موتورسواری در ایران:
قبل از اینکه به مسابقات حال حاضر برسیم خالی از لطف نیست که نگاهی کوتاه به تاریخچه موتورسواری در ایران بیندازیم.
موتورسواری در ایران به اواخر دهه 20 برمی‌گردد که عموم موتورهایی که وارد ایران می‌شدند، انگلیسی بودند. در اواخر دهه 30 برندهای ایتالیایی و آلمانی چون دوکاتی، لامبرتا، زاکس، و جاوا و… نیز وارد بازار ایران شدند.
اما اولین مسابقهٔ موتورسواری ایران به سال 1340 برمی‌گردد آن زمانی که موتورهای ژاپنی (یاماها) راهشان به ایران باز شد و یکی از واردکنندگان موتور برای تبلیغات این موتورها یک مسابقه به‌صورت تور بین تهران و مشهد برگزار کرد. برندگان اول تا سوم این مسابقه به ترتیب: حسین پیرهادی، علی باقری و اصغر حمیدی بودند.
در سال 1350 به‌واسطهٔ فعالیت‌های نمایشی برخی از جوانان علاقه‌مند به موتورسواری و حرکات نمایشی و پرش از روی اتومبیل‌ها (در شمیرانات و تپه‌های تهران‌پارس) کلوپ موتورسواری ایران تأسیس شد.
در سال 1353 به کمک دو تن از واردکنندگان موتور دو قهرمان از ژاپن و چک و اسلواکی به ایران آمدند و اولین مسابقات رسمی موتور کراس و تریل را در ایران برنامه‌ریزی کردند که در شهرهای تهران، اصفهان، شیراز و اهواز برگزار شد.
همین‌طور مرحوم احمد توسلی (پایه‌گذار اتومبیل‌رانی در ایران) یک دوره مسابقه برگزار کردند که درآن شرکت‌کنندگان باید به قله توچال صعود می‌کردند که این مسابقه در نوع خود یک رکورد جهانی بود و آن‌چنان بی‌نظیر برگزار شد که دست‌اندرکاران و مسئولان ورزش روز را بر آن داشت تا در سال 1355 انجمن موتورسواری را تحت نظر سازمان تربیت‌بدنی تأسیس نمایند.
حال که با تاریخچهٔ موتورسواری ایران آشنا شدیم نگاهی به برخی از مسابقاتی که در میهنمان برگزار می‌شود می‌اندازیم.
- مسابقات موتور کراس
مسابقات موتور کراس در دو بخش آقایان و بانوان برگزار می‌شود و در کلاس‌های:
65 سی‌سی،85 سی‌سی،250 سی‌سی پیشکسوتان، 250 سی‌سی جوانان، 450 سی‌سی جوانان، 450 سی‌سی بزرگ‌سالان.
دو پیست موتورسواری آزادی، شهران، پیست تختی (برای بانوان و کودکان بالای 7 سال هم پذیرش دارد) و پیست موتورسواری کوهسار. میزبان موتورسواران کراس در تهران هستند و همین‌طور در پیست‌های شهرستانی.
- مسابقات اندرو
تفاوت موتورهای کراس با اندرو در استقامت آن‌هاست. موتورهای که در مسابقات اندرو شرکت داده می‌شوند دارای استقامت بیشتری هستند.
موتورهای تک سیلندر ۲ زمانه و 4 زمانه با انجین 250 تا 650 در این مسابقات شرکت می‌کنند.
ضمن اینکه ازلحاظ وسایل جانبی نسبت به موتورهای کراس مجهزتر است به همین دلیل دارای وزن بیشتری هستند.
مسابقات اندرو غیر از پیست‌های تهران در پیست‌های استان‌هایی چون همدان، قزوین، زنجان، تبریز و… نیز برگزار می‌شود.
- مسابقات سرعت
در این دسته هم بانوان و هم آقایان شرکت می‌کنند.
- مسابقات رالی کوهستان
- مسابقات تریال
موتورهایی که در این مسابقات استفاده می‌شود برای سواری‌های کوتاه (حداکثر 60 km) در پیست‌های آفرود صخره‌ای طراحی‌شده‌اند.
- مسابقات تریل
موتورهای حاضر در این مسابقات برای سواری‌های بسیار طولانی در سخت‌ترین شرایط آب و هوایی و مسیرهای سخت و دشوار کوهستانی طراحی‌شده‌اند.
با تمام تفاسیر و معرفی‌هایی که درباره ورزش موتورسواری شد این سؤال ذهنم را به خود مشغول نموده، اینکه چرا باگذشت سال‌های طولانی موتورسواری در ایران هنوز ورزشکاران ما نتوانسته‌اند جایگاهی درخور لیاقت خود در عرصه‌های بین‌المللی به دست آورند؟
بی‌شک تمام ورزشکاران وعلاقمندان رشته‌های مختلف موتورسواری از حضور و حمایت بیشتر دست‌اندرکاران این رشتهٔ مهیج خوشحال شده و از آن استقبال خواهند کرد.
