موتورسواری كاري شگفت‌انگیز است زیرا تکنولوژی به‌کاررفته در موتورسیکلت‌ها به‌نحوی است که رانندگي با سرعت‌بالا را به معناي واقعي تجربه خواهيد كرد. اکنون موتورسیکلت‌ها با پيشرفت فناوری‌های جديد سبک‌تر، سریع‌تر و آئرودینامیک تر شدند. استانداردها و فناوری‌های جديد جایگزین استانداردهای قدیمی‌تر مانند ترمزهای دیسکی و پیشرانه‌های الکترونیکی شدند. باوجوداین فناوری‌ها قيمت و هزینه استهلاک موتورسیکلت نيز بيشتر می‌شود. معمولاً استهلاك لاستيك نسبت به ساير قسمت‌های ديگر موتور 50% زودتر است و تأثیر سرعت بر استهلاك لاستيك نقش عمده‌ای دارد.
فرسايش و تركيدگي ناگهاني لاستيك بارها موتورسواران را درگير كرده است، اين سايش ناگهاني دردسرهاي زيادي را براي آنها به همراه داشته است كه بيشتر آن به دليل رانندگي نامناسب است. هر فردي سبک رانندگی متفاوتی دارد. برخی رانندگي سرعت‌های بالا را ترجيح می‌دهند و برخي ديگر دقت و احتياط را در اولويت رانندگي خود قرار می‌دهند. تغییر روش رانندگی، همراه با چندين عادت نگهداری منظم، تفاوت قابل‌توجهی در نحوه سایش لاستیک دارد. شايد اولين بار شنيده باشيد كه شتاب گيري شديد حين رانندگی عامل شماره يك سايش لاستيك است. به اين معني كه هر بار كه سرعت را افزايش می‌دهید، میزان اصطکاک سطح تایر نيز بيشتر می‌شود.
نحوه فرسودگي و سايش و تأثیر سرعت بر استهلاك لاستيك از عمده‌ترین سؤالاتی است كه موتورسواران حرفه‌ای به دنبال پاسخ آن هستند. در اين مقاله با پاسخ به این سؤالات، میخواهیم كمي از دغدغه موتورسواران را كم كنيم.
اگر وقت کافی برای مطالعه این مطلب ندارید میتوانید به پادکست صوتی آن گوش دهید:
آيا تأثیر سرعت بر استهلاك لاستيك واقعيت دارد؟
ازنظر تئوری، سرعت تأثیر مثبتي بر عدم سايش لاستیک‌ها می‌گذارد. به‌عنوان نمونه، روسازی صاف بزرگراه‌ها سطح مناسبی برای چرخش لاستیک‌ها در سرعت‌های بالا فراهم می‌کند. درحالی‌که در جاده‌های داخل شهري به دليل وجود چاله‌ها، دست‌اندازها و دیگر موانع جاده‌ای به لاستیک‌ها آسیب زيادي می‌رسد.
علاوه بر اين، در سرعت‌های بالا، به دليل اينكه ترمزهای متعدد و ناگهاني می‌شود، ساییدگی آج تایرها و کاهش عمر مفید آنها كمي بيشتر است. متأسفانه، هنگامی‌که آج لاستیک فرسوده شود، هیچ چاره‌ای جز تعويض آن نيست. اگر متوجه شدید که وسیله نقلیه شما در حین رانندگی روی سطوح هموار تراز نيست بايد لاستيك را عوض كنيد. توصیه می‌شود ميزان تراز وسيله خود را حداقل یک‌بار در سال بررسی کنید. این امر از سایش زودرس داخل تایرها جلوگیری می‌کند.
از طرفي، رانندگی با سرعت کم‌سرعت ساییدگی آج لاستیک را كم می‌کند. در سرعت‌های بالاتر گرمای بیشتری در لاستیک ایجاد می‌شود و آن را شكننده و فرسوده می‌کند. همچنين، دور زدن يا چرخش با سرعت‌های کم در پیچ‌ها نیز به ماندگاری بیشتر لاستیک کمک می‌کند.
نحوه تشخیص استهلاك و سايش لاستيك
- آج لاستیک
در ابتدا باید آج لاستیک‌های خود را بررسی کنید. در حالت ایدئال، عمق آج تایرهای شما باید حدود 1/32 و 2/32 باشد. آج لاستیک بیشترین تماس را با سطوح جاده دارد. با این کار، این قسمت از لاستیک‌ها به‌احتمال‌زیاد قبل از سایر قسمت‌های ديگر فرسوده می‌شود و بايد اولين موردي باشد كه بررسي شود.
- بررسي نقص
دومین کاری که باید انجام دهید این است که نقص لاستیک‌های موتورسیکلت خود را ازنظر ترک‌خوردگی يا پوسیدگی بررسی کنید و در صورت لازم آنها را عوض كنيد.
يك بررسي كلي براي تعيين زمان تعويض لاستيك ، اينكه در پیچ‌ها و جاده‌های ناهموار عدم كنترل و تسلط كافي در هدايت موتورسیکلت نداشته باشيد. در اين صورت نیاز به تعویض لاستیک دارید.
- سن لاستيك
هر زمان که به طول عمر لاستیک‌های موتورسیکلت خود فکر می‌کنید، باید سن آن را نیز در نظر بگيريد، با بررسي سن يا مدت‌زمان كاركرد لاستيك میتوانید زمان تعويض آن را تشخصي دهيد. به‌طور متوسط، لاستیک‌های جلو در موتورهاي معمولی باید حدود 3700 و تایرهای عقب حدود 1800 كيلومتر دوام بیاورند.
- باد لاستیک
کم شدن و افزايش بیش‌ازحد باد لاستيك باعث فرسودگی آن می‌شود. شما باید تایرهای خود را بررسی کنید تا متوجه ساییدگی آنها شويد.
- ترمز شدید
اگر هنگام رانندگي عادت به ترمز گرفتن شديد داريد، مهم است كه بدانيد ترمز شديد آج لاستيك را به‌سرعت فرسوده می‌کند و اينجاست كه تأثیر سرعت بر استهلاك لاستيك معني پيدا می‌کند.
- رانندگی با سرعت کمتر
باد لاستیک به‌طور قابل‌توجهی بر سرعت سایش آج و سوخت آن تأثیر می‌گذارد. چک کردن فشار باد لاستیک دو بار در ماه، یا هر زمان که باک بنزین پر است، ضروري می‌باشد.
رایج‌ترین درجه‌بندی سرعت تاير
در رتبه‌بندی سرعت H، لاستیک‌ها می‌توانند تا سرعت 130 كيلومتر در ساعت را تحمل کنند. رتبه‌بندی سرعت T، لاستیک‌ها سرعتی تا 118 كيلومتر در ساعت را تحمل می‌کنند و در رتبه‌بندی سرعت ZR لاستیک‌ها تا سرعت 168 را می‌توانند تحمل كنند.
رتبه‌بندی سرعت به اين دليل مهم است كه اگر به آن پایبند نباشید، باعث ساییدگی زودرس آج‌ها می‌شود، درهرصورت تأثیر سرعت بر استهلاك لاستيك در سرعت‌های بالا براي اينكه لاستيك موتور ساييده نشود، بايد عادت با سرعت‌بالا رانندگي كردن را فراموش كنيد.
ميزان بررسي سايش لاستیک‌های موتورسیکلت
آیا می‌دانستید لاستیک‌های موتورسیکلت ماندگاری بالايي دارند، طبق نظر کارشناسان لاستیک‌های موتور حدود 5 سال عمر می‌کنند و بعدازاین مدت بايد تعویض شوند.
لاستیک‌های کهنه و فرسوده به‌طور قابل‌توجهی بر عملکرد و راندن موتور در جاده تأثیر می‌گذارد و خطر جاني دارد. براي دانستن سن لاستیک‌ها بايد آج آن را بررسي كنيد، ترکیبات لاستیک طوري كه با استفاده مداوم اکسید و شكننده می‌شود. برای تعیین سن لاستیک‌های خود دیواره کناری لاستیک كه مخفف “DOT” بررسی کنید و سری اعدادی که به دنبال آن است را بررسی کنید.
4 رقم آخر ميزان سن لاستيك است. از این 4 رقم، 2 رقم اول نشان‌دهنده هفته ساخت و 2 رقم آخر نشان‌دهنده سال ساخت است. مثلاً، فرض کنید چهار عدد آخر روی دیواره لاستیک شما 3517 است. این به این معنی است که لاستیک شما در هفته سی و پنجم سال 2017 ساخته‌شده است. اكنون تعداد هفته‌ها را بر 4.3 تقسیم کنید تا ماه ساخت را مشخص کنید.
35/4.3= 8.1395 این بدان معناست که لاستیک در آگوست 2017 ساخته‌شده است. اکنون تاریخ سازنده را از تاریخ فعلی کم کنید تا سن دقیق لاستیک را به دست آورید. مثلاً آگوست 2019 – آگوست 2017 = 2 سال. بنابراین تا سه سال وقت داريد تا لاستیک‌ها را عوض كنيد.
اگر متوجه هرگونه آسیب فیزیکی روی هر دو لاستیک شدید یا بیش از 5 سال از تاریخ تولید آن گذشته باشد، بايد لاستیک‌ها را عوض كنيد. در بیشتر موارد، لاستیک عقب سریع‌تر از لاستیک جلو فرسوده می‌شود زيرا بیش از نیمی از وزن موتور را تحمل می‌کند.